65 ve Üzeri Yaş Grubunda Sağlık Bütünsel Ele Alınıyor

İleri yaştaki kişilerin büyük çoğunluğu farklı hastalıklarla karşı karşıya kalıyor. Bunda yaşa bağlı nedenlerin yanı sıra yetersiz takip ve taramaların önemsenmemesi de büyük rol oynuyor. Dolayısıyla sağlıklı yaşlanıp, yaşamın kalan günlerini kaliteli geçirmek için 65 yaş ve üzerindeki kişilerin sağlık durumlarının sıkı kontrol altında olması gerekiyor. Ancak normal yaşlanmaya bağlı değişikliklerin patolojik olanlardan ayırt edilmesi büyük önem taşıyor.

65 yaş ve üzeri kişilerin yarısından fazlasının üç veya daha fazla hastalığı olmaktadır. Bu grupta en sık tansiyon ve diyabete rastlanmaktadır. Kronik hastalıklar dışında yaşa özgü diğer rahatsızlıkları ise kemik erimesi, düşmeler, zatürre ve benzerleri oluşturmaktadır. Özellikle kemik erimesiyle birlikte yaşlılarda düşmelere bağlı kırıklar ortaya çıkmaktadır. Bu tablonun görüldüğü hastalarda yatağa bağımlılık oluştuğundan önlem alınması gerekmektedir. Dolayısıyla söz konusu grubun kemik erimesi açından mutlaka incelenmesi gerekir. Birtakım tetkik ve ölçümlerle kemik erime tahlilleri yapılabilmektedir. Eğer kişide kemik erimesi varsa bu kronik bir sorun olarak incelenmelidir. Yaşlılarda görülen düşmeler için de hastaların yeme ve içmeleri, ilaç kullanımları gözden geçirilerek değerlendirilmelidir.

İleri yaş grubundaki kişiler hastalıkları nedeniyle çok miktarda ilaç kullanabilmektedir. Ancak bunların ayrıntılı şekilde incelenmesi, doğru verilip verilmediğinin kontrol edilmesi önem taşımaktadır. 65 yaş sonrasında nüfusun enfeksiyon duyarlılığının artması nedeniyle aşılanma gereklidir. Aşılanma ile ilgili birkaç nokta var. Bunlardan biri grip aşısı... Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye İç Hastalıkları Derneği ve geriatri dernekleri, 65 yaş üzerindeki tüm hastaların yılda bir kez grip aşısı yaptırmasını önermektedir. İkincisi ise zatürre aşısıdır. Bu aşıların 65 yaş üzeri grupta bir yıl arayla, birer kez uygulanması bağışıklık sağlayabilmektedir. Çünkü yaşlı hastalar zatürre nedeniyle hastaneye yatabilir hatta yaşam kayıplarına rastlanabilir. Oysa aşı uygulaması hem hastaneye yatış sayısını hem de zatürreye bağlı ölüm oranlarını azaltmaktadır. Bu aşılar Sağlık Bakanlığı'na bağlı Aile Sağlığı Merkezleri ile hastanelerde bulunan aşı birimlerinde ücretsiz yapılabilmektedir.

Menopoz sonrası kemik ölçümü önemli

Kemik yapısında ve iskeletinde olmak üzere iki tür kemik azalmasına rastlanmaktadır. Bu nedenle özellikle menopoz dönemindeki kadınların kalsiyum, fosfor ve D vitamini düzeyiyle birlikte kemik taraması yaptırması önem taşımaktadır. 65 yaş üzerindeki tüm kadınlarda, sigara içen erkeklerde ise ciddi sigara yükü halinde 65 yaştan önce, yoksa 70 yaşından sonra kemik erimesine yönelik tarama yapılması önemlidir. Bu hastaların önce kalsiyum ve D vitamini düzeylerinin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Eksiklik saptanması halinde giderilmesi, ardından da kemik ölçümü yapılması önem taşımaktadır.

Tarama testleri hastalığı erken dönemde belirleyebiliyor

Yaşlı hastalarda, rahatsızlıkların erken tanısı için uygulanan birtakım tarama testleri bulunmaktadır. Özellikle bağırsak, meme ve rahim ağzı kanseri taramalarının kansere bağlı ölümleri azalttığı görülmektedir. Uzman, hastanın yaşını ve ek hastalıklarını dikkate alarak kanser taraması kararını hasta bazında verir. Prostat kanseri taraması önerilir, kolorektal (bağırsak) kanserin taraması ise dışkıda gizli kan testi, kolonoskopi, BT kolonoskopi veya sigmoidoskopi ile yapılabilir. Ancak tercih edilen yöntem genellikle kolonoskopi ve sigmoidoskopidir. 85 yaşından sonra şikayeti olmayan kişilerde kolorektal kanser taraması önerilmez. Hastaya göre değişmekle birlikte, kadınlarda 75 yaşına kadar meme kanseri taraması yapılır. Hiç tarama yapılmamış kadın hastalarda rahim ağzı kanseri taraması da önerilir. Yüksek tansiyon, kalp-damar hastalıkları ile inmeye yol açabilen ve ileri yaşta oldukça sık rastlanan bir sağlık sorunu olduğu için kişinin taramadan geçmesi gerekmektedir. Öte yandan 80 yaşına kadar kan kolesterol düzeyinin de takip edilmesi önem taşımaktadır. Karın bölgesindeki ana atardamarda oluşan baloncuk yani abdominal aort anevrizması açısından 65-75 yaş arası erkeklerde bir kez ultrasonla tarama yapılması da önem taşımaktadır.

Akdeniz tarzı beslenme ve egzersiz şart

Doğru ve dengeli beslenme ile hareketli bir yaşam tarzını benimsemek her yaşta önem taşımaktadır. Özellikle 65 yaş ve üzerinde zeytinyağının baş tacı edildiği, sebze-meyveden zengin Akdeniz tarzı beslenme yaşam tarzı haline gelmelidir. Beslenmenin yanı sıra egzersiz yapmaya da bu yaş grubunda özen gösterilmesi gerekmektedir. Günlük 10 bin adım önerilse de bu noktada kişinin genel sağlık durumunu göz önüne almak önem taşımaktadır. Dolayısıyla sağlıklı yaşlanmak için sigaradan uzak durmak, periyodik muayeneleri doğru yaptırmak, Akdeniz mutfağına ağırlık vererek egzersiz yapmak gerekmektedir.

Aşı her yaşta öneriliyor

Nasıl ki yenidoğan döneminden itibaren yaşamın ilk yıllarında yapılan aşılama önemliyse ileri yaş grubunda da bazı aşıların uygulanması uzmanlar tarafından önerilmektedir. 65 yaş ve üzeri kişilere yapılması tavsiye edilen aşıları şöyle sıralanmaktadır:

Grip aşısı: Yapılan çalışmalarda, bu aşının gerek hastalığın görülme sıklığını, gerek grip nedenli hastane yatışlarını, gerekse ölüm riskini azalttığı gösterilmektedir. 65 yaş üzeri kişilerin yıllık grip aşısı yaptırması gerekmektedir.

Pnömokok (zatürre) aşısı: 13 valanlı ve polisakkarit aşıların, 65 yaş üstü hastalarda hastane yatışı ile ölüm riskini azalttığı için yapılması büyük önem taşımaktadır.

Herpes zoster aşısı: 65 yaş üzeri erişkinlerde, hasta daha önce zona atağı geçirmiş olsa bile tek doz herpes zoster aşısı yapılması önerilmektedir.

HABER MERKEZİ