'Bankalara olan borçların 5 yıl faizsiz ertelenmesini istiyoruz'

“Ayçiçeği üretiminin 2 milyon ton olacağı tahmin ediliyor”

Ayçiçeğinin ülke ve bölge ekonomisi açısından oldukça önemli bir yere sahip olduğunu belirten Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve İpsala Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Darcan, Sıvıyağ tüketiminin yüzde 76'sının tohumlardan, yüzde 40-45 oranında yağ içeren ayçiçeğinden karşılandığını ifade etti.

Küspesinin içerdiği yüzde 30-40 oranındaki protein ile hayvan beslemesinde değerli olan ayçiçeğinin, sabun ve boya sanayisinde kullanılmakta olduğunu ve saplarının da yakacak olarak kullanıldığını dile getiren Darcan, “Sapların yakılması ile oluşan kül ise yüzde 36-40 oranında potasyum içermekte ve gübre olarak değerlendirilebilmektedir. 2018 yılında 1 milyon 800 bin ton olarak gerçekleşen yağlık ayçiçeği üretiminin 2019 yılı ilk tahmin sonuçlarına göre yüzde 11 artışla 2 milyon ton olması beklenmektedir. Bu üretim rekor düzeydedir. 2 milyon ton üretim, ülkemizde bu yıla kadar görülen en yüksek üretim rakamıdır.” İfadelerini kullandı.

“Son 10 yılda ayçiçeği üretimi yüzde 87 oranında arttı”

Her türlü zorluğa rağmen üreticinin üretmeye devam ettiğinin altını çizen Darcan, “Üretim artışında; İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ekim alanlarının artması, yağ açığının kapatılması amacıyla yapılan destekler, son yıllarda yaşanan verim artışı, Çukobirlik ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin ayçiçeği alımına başlaması gibi gelişmeler etkili olmuştur. Verim miktarındaki artışın yanında ekim alanlarının artması ayçiçeği üretiminin artmasına neden olmuştur. Son 10 yılda ekim alanları yüzde 26 oranında artarken ayçiçeği verimi yüzde 49 oranında artış göstermiştir. Ekim alanları ve verimdeki artışla birlikte son 10 yılda ayçiçeği üretimi yüzde 87 oranında artmıştır.” Dedi.

Tekirdağ yüzde 19 üretimle ilk sırada yer alıyor

Darcan, Türkiye'de üretilen yağlı tohumlu bitkiler içerisinde ayçiçeğinin payının yüzde 45 olduğunu belirterek, halkın genelde bitkisel yağ olarak ayçiçeğini tercih etmesinin ayçiçeğinin önemini arttırdığını söyledi.

Yağlık ayçiçeği üretiminin ülke geneline yayılmış olmakla birlikte üç bölgede yoğunlaşmış olduğunu dile getiren Darcan, “Türkiye ayçiçeği üretiminin yüzde 87 Marmara, İç Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde gerçekleştirilmektedir. Marmara bölgesi toplam üretimden yüzde 55 oranında pay alırken, İç Anadolu Bölgesi yüzde 21, Karadeniz Bölgesi yüzde 11 oranında pay almaktadır. Ayçiçeği üretiminde il düzeyinde de yoğunlaşma vardır. 4 ilde gerçekleştirilen üretim, toplam üretimin yüzde 60'ını oluşturmaktadır. Tekirdağ toplam üretimin yüzde 19' unu karşılayarak ilk sırada yer aImaktadır. Tekirdağ ilini, Konya, Edirne ve Kırklareli illeri takip etmektedir. Bu illerimizi sırasıyla Adana, Çorum, Çanakkale, Tokat, İstanbul ve Samsun izlemektedir.” Açıklamalarında bulundu.

“Fiyat düşmeye devam ediyor, Sonuçta ne Olacak?

Bu yıl ayçiçeğinin ekiminden hasadına kadar geçen süreçte yağışların yeterli düzeyde gerçekleştiğini söyleyen Darcan, “Ayçiçeği veriminde geçen yıla göre artış beklenmektedir. Bu beklenti 2019 yılı ilk tahmin sonuçlarına da yansımıştır. Ayçiçeği hasadı ilk olarak Temmuz ayı sonunda Çukurova'da başlamış olup, Ağustos ayı itibari ile Marmara Bölgesi ve diğer bölgelerde de artmıştır. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli 8 Ağustos'ta yüzde 40 yağ oranlı, yüzde 9 rutubetli ve yüzde 2-4 yabancı madde içerikli yağlık ayçiçeği fiyatını 2,5 TL/kg olarak belirlemiştir. Birliğimizce yapılan çalışma sonucunda ayçiçeğinin 2019 yılı maliyeti 2,46 TL/kg olarak tespit edilmiştir. Açıklanan 2,5 TL/Kg fiyat, Birliğimiz tarafından açıklanan maliyetin yüzde 1,6 üzerindedir. Trakyabirlik ve Tarım Kredi Kooperatifi bu fiyattan alıma başlamıştır. Ancak bilindiği üzere gümrük vergi oranları üreticimizi korumaya yetmemektedir. Dolar kuru yüksekliği nedeniyle yapılan ithalat maliyeti de 2.500 Ton/TL seviyesinde idi. Ancak geçtiğimiz haftadan itibaren dolar kurunda görülen gerileme ayçiçeği fiyatına yansımış ve piyasada fiyatlar 2.200 Ton/TL'ye kadar gerilemiştir. Doların daha da gerilemesi durumunda bu fiyat daha da gerileyecek mi? Bu kabul edilir bir durum değildir. Trakyabirlik 250O Ton/TL'ye ürün almaya devam ediyor. Sonuçta ne olacak?” dedi.

“Sonuçta Trakyabirlik zarar edecek”

Üreticinin ürününü piyasaya değil de Trakyabirlik'e teslim edeceğini ve piyasada yağ fiyatlarının ithal ürünle düşmesi durumunda Trakyabirlik'in zarar edeceğini dile getiren Darcan, “Bu durumdan hem üretici hem de Trakyabirlik zarar görecek. Hasat döneminde bu tür ani değişimlere karşı hızlı önlemler alınmalıdır. Gümrük vergi oranı piyasayı koruyamıyor ise referans fiyatlar artırılarak, düşük fiyatlı ürün ithalatı engellenmelidir. Bu nedenledir ki ayçiçeğinde referans fiyat üreticilerimiz için büyük önem taşımaktadır. Geçmiş yıllardaki uygulamalara bakıldığında 800 dolar/Ton'a kadar çıkarılan referans fiyat üreticilerimiz tarafından yerinde bir karar olarak değerlendirilmiştir. Bu yılda da 450 dolar/ton olan referans fiyatın 700 dolar/tona yükseltilmesini bekliyoruz. Bu ton başına alınan verginin 90 dolardan 140 dolar seviyesine çıkartılması demektir. Gelen ithal ürün maliyetinin ton başına 50 dolar artması iç piyasa fiyatlarının gerilemesini engelleyecektir. Ayrıca, 31 Ocak 2020 tarihinde gümrük vergi oranı yüzde 27'den yüzde 13'e indirilecektir. Bu kararda yeniden gözden geçirilerek ayçiçeği vergi oranlarının düşürülmesi önlenmelidir. 2017 yılında yağlı tohum, bitkisel yağ ve bunların küspelerinin işlenmesi sonucu arta kalan küspelerinin ithalatı için ödenen döviz miktarı 3,2 milyar dolar iken 2018 yılında bu rakam yüzde 9,4 düşüşle 2,9 milyar dolara gerilemiştir. Artan üretimle birlikte, ithalata duyulan ihtiyaç da azalacaktır. Üreticilerimizin bir sonraki sezonda üretime devam edebilmesinin sağlanması, üretimin cazip hale gelmesi bakımından fiyat düşüşleri önlenmelidir.” İfadelerine yer verdi.

“Bankalara olan borçların 5 yıl faizsiz ertelenmesini istiyoruz”

Bu yıl ve geçen yıl yaşanan ekonomik krizler nedeniyle üreticinin yüksek girdi maliyetleriyle ürün ekimi yaptığını belirten Darcan, “Piyasada da bu yıl fiyatların çok iyi gitmemesi sebebiyle hükümetimizden bankalara olan borçların 5 yıl faizsiz ertelenmesini talep ediyoruz.” Dedi.

“Üretici zor durumdayken ürünü satmadan borcu nasıl kapatsın”

Lisanslı depoculuğun bu yıl faaliyete geçtiğini fakat depoda yaşanan sıkıntılar olduğunu söyleyen Darcan, “Lisanslı depoya ürün teslim eden üreticilerimiz yüzde 75'ini Ziraat Bankası'ndan kredi şeklinde geri alabiliyordu. Ürünü teminat gösterip yüzde 75 alabiliyordu. Yalnız kredi borcu olanlar bunların dışında tutuluyor. Ziraat Bankası'ndan deniyor ki, bunu alabilmeniz için buradaki kredilerinizi kapamanız gerekiyor. Üreticimiz gidip kredi borçlarını kapatıyor. Lisanlı depoya teslim ettiği ürünün yüzde 75'ini tekrar kredi olarak alıyor. Yalnız piyasaya satmaya geldiğinde ilk önce şu sorunla karşılaşıyor. Banka diyor ki, Bu borcunuzu kapatın, ondan sonra ürününüzü satın. Zaten üreticimiz zor durumda. Bu ürünü satmadan bunu nasıl kapatacak. Hükümetimizin bu konuda tedbir almasını istiyoruz. “ ifadelerini kullandı.

“Açıklanan fiyat sadece bizim maliyetimizi karşılıyor”

Çeltiğin Marmara Bölgesinin önemli ana ürünlerinden bir tanesi olduğunu söyleyen Darcan, “Çeltik fiyatlarında 2 bin 300 lira gibi bir dönüm maliyetimiz var. Osmancık verimi, baldonun verimi bunlar farklı farklı tonajlara sahip. Dane verimine gelince 3 bin liranın üzerinde bizim dane maliyetimiz var. Açıklanan fiyat sadece bizim maliyetimizi karşılamaktadır. Bu yıl üreticilerin çok kar edeceğini düşünmüyorum. Bu rakamlar çok dip rakamlardır. Ben tekrar Tarım Bakanlığımızdan bu fiyatları gözden geçirmesini istiyorum. Biçime daha yeni girdik. Rekolteyi bilmiyoruz. Rekolte tahminimiz var. Bu yıl havalar çok iyi ilerledi. Biçim olmadan da net bir şey söylemek mümkün değil.” Dedi.

Düzenlenen toplantıya ayçiçeği üretilen Çanakkale, Balıkesir, Bursa illeri Ziraat Odaları Başkanları, Edirne Ziraat Odası Başkanı, İpsala Ziraat Odası Başkanı, İlçe Oda Başkanları ve çiftçiler katıldı.

Burcu Temel