'Tarihçi şüphe duymalıdır'

Trakya Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Gazi Mustafa Kemal Atatürk Konferans Salonu’nda Medeniyetin Yeniden İnşası, Tarihin Öğrettikleri ve Tarihin Önerileri konulu konferans düzenlendi. Prof. Dr. Cemil Koçak; “Bir tarihçi olarak ilk dersinizin sloganı şu olmalı. Duyduğunuz, gördüğünüz ve size anlatılan hiçbir şeye inanmayın.” Dedi.

T.Ü. Tarih Topluluğu öğrencilerinin daveti üzerine kente gelen Prof. Dr. Cemil Koçak, Trakya Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Gazi Mustafa Kemal Atatürk Konferans Salonu’nda öğrencilerle bir araya geldi. Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemil Koçak, konferansta Tarih, Tarihçi ve Tarihçiliğin ne olduğunu anlattı.

“İyi bir tarihçi kendisine aktarılan bilgilerden şüphe duymalıdır”

Bilgi kaynaklarının çok çeşitli ve farklı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Cemil Koçak; “Bu dünya hakkında pek çok yerden bilgi edinmek mümkündür. Muhtemelen hepimizin ortak bilgi kaynağı vardır. Tarih nedir diye sorulduğunda verilecek en basit cevap geçmişimize ait bilgi yığınından başka bir şey değildir. Geçmişte olup bitenleri hiçbir şekilde değiştiremeyiz. Ama gelecek elimizdedir. Geçmişi öğrenmek neden heyecan verici ya da merak uyandırıcı olsun deriz bazen. Tarih uzun bir dönemdir ve her nesilden sonra genişlemeye devam eder. Tarih devamlı zaman bakımından ilerliyor ve daha geniş bir alana sahip oluyor. Bu bakımdan tarihçi, tarihin neresinden itibaren bir bilgiye sahip olabilir derseniz bu çok kısa bir süre olur. Tarihçi olarak bildiğimiz ve aktarabileceğimiz bilgiler ancak bize ulaşabilen bilgilerden ibarettir. Bir tarihçi olarak ilk dersinizin sloganı şu olmalı. Duyduğunuz, gördüğünüz ve size anlatılan hiçbir şeye inanmayın. Tıpkı günlük hayatta olduğu gibi. Bilgilerin kaynağı nedir ve nereden biliyoruz. Onu araştırmalıyız. Bir ürün bile satın alacağınız zaman çoğu zaman tadına bakarak ya da görerek alırız. İyi bir tarihçi kendisine aktarılan bilgiler konusunda şüphe duyan kişidir” ifadelerine yer verdi.

“Tarihçi tarafsız ve nesnel olmalıdır”

Tarihçinin olaylar arasında neden sonuç ilişkisi kuran kişi olduğunu da belirten Prof. Dr. Cemil Koçak, “Tarihçi asla karşısına çıkan, değerlendirecek olduğu olaylar ve kendi arasında bir bağ kurmamalıdır. İyi bir tarihçi, gerçeği değiştirmemeli ve çarpıtmamalıdır. Tarafsız ve nesnel olmalıdır. Aynı belgeler üzerinden birçok farklı yorum yapılabilir önemli olan bu yorumların objektif olmasıdır. Tarihçi, sadece tarih bilgisinden değil, tarihin yan bilim dallarından da beslenmelidir. Antropoloji, arkeoloji, siyaset bilimleri gibi birçok bilim dalı tarihe kaynak oluştur, tarihçiye ışık tutar” dedi.

Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemil Koçak’ın konuşmacı olarak katıldığı programa öğrenciler yoğun ilgi gösterdi ve salonda boş yer kalmadı.

Prof. Dr. Cemil Koçak kimdir?

Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nde öğretim üyeliği yapan Cemil Koçak, yakın dönem siyasî tarihimizle ilgili araştırmalarını sürdürmektedir. 1956 İzmir doğumlu Cemil Koçak, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi doktorasından sonra, 1991 yılında Siyasal ve Sosyal Bilimler doçenti oldu. Abdülhamid’in Mirası (1990) ile Sedat Simavi Vakfı Sosyal Bilimler Ödülü’nü kazanan (1991) Türk-Alman İlişkileri (1923-1939) (1991) adlı araştırmaları yayınlandı. Makaleleri ve kitap tanıtma yazıları, başta Tarih ve Toplum ve Toplumsal Tarih olmak üzere, çeşitli dergilerde yayımlandı. Samet Ağaoğlu’nun Siyasî Günlük; Demokrat Parti’nin Kuruluşu adını taşıyan günlüğünü (1992) ve Haldun Derin’in Çankaya Özel Kalemini Anımsarken (1933-1951) adlı anılarını (1995) yayına hazırladı. Sabancı Üniversitesi tarafından 1998 yılında yayınlanan Birinci Meclis adlı kitabın da editörlüğünü yaptı. 2003 yılında İletişim Yayınları tarafından Umûmî Müfettişlikler (1927-1952) adlı kitabı yayımlandı. Belgelerle Heyeti Mahsusalar kitabı da yine aynı yayınevinden 2005 yılında çıktı.1984-1999 yılları arasında TÜBİTAK’ta çalışan yazar, halen Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak, yakın dönem siyasî tarihimizle ilgili araştırmalarını sürdürmektedir.

Özlem Ceylan