HEYKELİN DA VİNCİ’Sİ
EDİRNELİ İLHAN KOMAN
İlhan Koman, büyük heykeltıraş. Dünya onu tanıyor. Heykelleri dünya heykelcilik tarihine bir çığır açmış. Batının büyük kentlerinin meydanlarını O’nun heykelleri süslüyor. Sanatı ve kişiliği üniversitelerde ders olarak okutuluyor.
Matematiksel formüllerle yaptığı birçok heykelinin sırrı çözülemiyor. Bazı çalışmaları tez konusu oluyor, bununla ilgili sanat ve bilim komisyonları kuruluyor.
Siyasi yılların faturasını ödeyenlerden İlhan Koman. Türkiye’den kaçmak zorunda kalıyor ve uzun yıllar İsveç’te yaşıyor. Ama onun gönlü hep Türkiye’de ve Edirne’de…
***
BİR EVLİYA
İlhan Koman ki tıraşsız heykeltıraş,
Uçmağa doğru sakallı
Elinde bombalarla bebekler
Heykel gibi olmayan heykeller
Taşınırdı garip maacir
Güneyinden kuzeyine kutupların
Battı batacak teknesiyle
Varmak için Edirne’ye,
Selimiye’ye…
***
Zaten Can Yücel şiirinde buna vurgu yapıyor.
Ama ne yazık ki Edirne’ye varamadan 1986’da Stockholm’de hayata veda ediyor.
İlhan Koman Edirneli… Ailesinin bir bölümü hala Edirne’de yaşıyor. Doğduğu ev Kaleiçi’nde, şu an Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu binası olarak kullanılıyor.
Koman, dünya heykel sanatına eşi ve benzeri olmayan yaklaşımlar getirmiştir. Heykelleri, birer “tasarım” başyapıtı düzeyindedir. Geleneksel anlayışları yıkan bu yaklaşımları herhangi bir okul veya akım altında incelemek mümkün değildir. Çoğu yerde “matematiğin heykeltıraşı” olarak anılıyor. O, sayıları ve formülleri yapıtlarında zekice kullanarak dünya heykel anlayışını farklı ve soyut boyutlara taşımasıyla biliniyor.
Memleket özlemiyle uluslararası heykel sanatının zirvesine çıkan dahi heykeltıraş İlhan Koman 1986 yılında 65 yaşındayken İsveç’in başkenti Stockholm’de hayata veda ediyor. Ölümünün üzerinden bunca zaman geçmesine rağmen sırrı hala çözülemeyen ve matematik formülleri ile yapılmış eserleri ile tekrar anılıyor.
Edirne bu konu da ne mi yapıyor?
Ne yazık ki, birçok şey gibi bu önemli değerimizin de kıymetini bilmemeye devam ediyor..
