RÖPORTAJDA CEVAPLADIĞIM ÖNEMLİ BİR SORU
Özge Özkan
Özge şimdi çocuklar ile ilgili bazı konularda senin fikirlerini almak istiyorum. Mesela bir çocuğun karşı cinsiyetine ait eşyalar da kullanması doğru mu? Diyelim ki çocukla bir giyim mağazasına girdiğimizde kız çocuğu, erkek çocuk reyonundan bir kıyafet beğeniyorsa, ebeveyn o kıyafeti almalı mı?
Cevap:
Güzel bir noktaya değindin Şebnem. İlk önce bazı kavramlardan bahsedeyim. Sorduğun soru “Toplumsal Cinsiyet” kavramı ile alakalı. Sadece “cinsiyet” için kısaca kadın / erkek olmak diyebiliriz. Toplumsal cinsiyet ise kadına ve erkeğe toplumun yüklemiş olduğu sorumluluklar, roller, görevlerdir. Örneğin; kızlara daha süslü kıyafetler giydirmek, erkeklere ise daha sade gibi. Ya da kızlara narin hitaplarda, benzetmelerde bulunulurken, erkeklere gücü, cesareti vurgulayan hitaplarda benzetmelerde bulunulur. İşte tüm bu roller, sorumluluklar çocuklara en ufak yaşlarda öğretilmeye, benimsetilmeye çalışılır. Ancak ultrasonun bulunuşu ile anneler bebeğinin cinsiyetine göre eşya satın almaya başlamış ve toplumsal cinsiyet rolleri daha erken bir süreçte görülür olmuştur.
Uzun lafın kısası, çocuklara toplumsal cinsiyete göre roller, sorumluluklar kazandırmak doğrudur. Çünkü psikolojide cinsel yönelimin nasıl geliştiğine dair en çok kabul gören sağduyu temelli kuramlardan biri; çocuğun davranışının toplumsal cinsiyetine ne kadar uygun olduğuna yoğunlaşır. Bu da çocukların ileri ki yaşamlarını (heteroseksüel / homoseksüel olma gibi) etkileyecek öneme sahiptir. Ancak toplumsal cinsiyet kavramı çatısı altında ele alınan her davranış, olay, durum vesaire doğru değildir. Örneğin toplum içerisinde kızlar pembe giyer diye bir algı olduğu için, bir erkek çocuğa pembe renkli bir kıyafet giydirmemek yanlıştır. Bir erkek çocuğu arada pembe kıyafet de giyebilir.
Ya da Şebnem senin sorduğun soruya bakarsak, bir kız çocuğunun arada erkek çocuk reyonundan bir T-shirt beğenmesi, şapka beğenmesi vs. gayet normaldir. Eğer ki çocuk tüm
kıyafetlerini karşı cinsiyetinin reyonundan seçme eğilimi sergiliyorsa, o vakit “Hormonları ile ilgili bir sorun mu var acaba?” gibi bir soru akla gelebilir diye düşünüyorum. Veya bir kız çocuğu bazen oyuncak arabalarla oynayabilir. Bir erkek çocuğu bazen bir oyuncak bebekle (örneğin baba / abi rolünü alarak) evcilik oynayabilir, bu bir problem değildir.
Örneğin bir erkek çocuğuna oyuncak bebek verip, “Hadi sen anne ol.” derseniz; kendi cinsiyetini benimseyen bir çocuk size muhtemelen “Ama ben erkeğim ki…” gibi bir cevap verecektir.
Demek istediğim, oyuncakları cinsiyete göre sınıflandırmak yerine oyuncağı kullanırken alınacak rollere, görevlere odaklanmak daha doğru olacaktır.
Haa bu arada çocuk cinsiyetini henüz benimsememişse, onun kendi cinsiyetini benimsemesine yardımcı olacak ürünler, eşyalar seçmenin faydası vardır diye düşünüyorum. Çünkü cinsiyet benimsenmeden bir erkek çocuğa oyuncak bebek vermek, toplumun ve ebeveynin görüşleri arasındaki çelişkileri gözler önüne serer; çocuk da bu çelişkileri hisseder, kendi cinsiyetini benimsemesi zorlaşabilir.
Özge ÖZKAN
Trakya Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği (2014 – 2018)
İLETİŞİM: [email protected]
“0-6 yaşları arasındaki çocuklarınızla ilgili her türlü sorunuzu belirtmiş olduğum e-posta adresime gönderebilirsiniz.”
